دوران نقاهت بعد از زایمان

حالا می خواهیم ببینیم که چه تغییری در ساختاربدن بعد از زایمان خ داده است:

الان رحم از بچه خالی شده و جفت و کیسه آب هم که  بیرون آمده اند و الان رحم حول و حوش ناف هست تقریبا مثل هفته های 22 و23 بارداری. ولی مثل یک بادکنک  خالیه و هنوز توی شکم است و اگر شما طولانی مدت در جهت جاذبه زمین قرار بگیرید این بادکنک خالی امکان داره بیفتاد و درست سر جایش ( یعنی روی مثانه) قرار نگیرد. و وقتی  رحم سر جایش درست قرار نگیرد مثانه درست به جای خود بر نمی گردد و همینطور راست روده و از اینجاست که عوارض شروع می شود. یعنی بی اختیاری ادراری، درد، احساس سنگینی در قسمت پایین شکم.

پس خانمی که زایمان کرد:

1- اگر زایمان طبیعی بوده، پس هوشیار است، به محض اینکه وارد ریکاوری شد.

2- اگر سزارین شده، به محض اینکه خودش و زمان و مکان رو پیدا کرد و هوشیار به اوضاع و احوال شد.

· دست روی شکم، در ناحیه ناف به پایین و در جهت عقربه های ساعت بصورت دورانی ماساژ می دهید.  این کار باعث می شود که خون ها خالی شود و رحم خودش را جمع کند. و اگر این کار را نکنید، این کار را برایتان می کنند که اصلا خوشایند نیست و با درد همراه است. پس خودتون مرتب این کار را انجام دهید. اگر خودتان  این کار را انجام دهید میزان فشار را با توان تحمل خودتون می توانید بسنجید ولی اگر کس دیگری انجام دهد ممکن است فشار بیشتری وارد کند و درد بکشید.
شما مدتی بعد از زایمان خونریزی خواهید داشت. که به مرور کم میشود . این خونریزی در حد خونریزی های پریود و یک کم بیشتر است.
ممکن است شما در روز های چهارم یا پنجم بعد از زایمان یکباره خونریزیتان شدید شود و دوباره کاهش پیدا کند. این به این دلیل است که یکدفعه هورمون شیر (پرولاکتین) شروع به ترشح می کند واین هورمون باعث ترشح اکسیتویسن  یا همون هورمون درد که باعث ایجاد انقباض است، میشود. و وقتی ترشح پرولاکتین به اوج میرسد، این انقباض ها شدید تر شده و باعث تخلیه بیشتر رحم ازو خونریزی شدیدتر وجمع شدن آن می شود. که این شدیدتر شدن خونریزی در روزهای   4 تا 6 و در صورتی که قطع شود، ایراد ندارد.
در زایمان دوم میبینید که هر چه بچه بیشتر سینه را میمکد، مادر بیشتر احساس دل درد می کند.
اگر دیدید که خونریزی به جای اینکه در طول زمان کم بشود، در حال زیاد شدن است ، مثلا یک لخته بزرگ و دوباره بعد از مدتی لخته بعدی و ... حتما میروید اورژانس .
پس خونریزی ها  تا روز سوم زیاده و از روز هفتم یا دهم بسته به اینکه پریود چند روزه داشتید، دیگه این خونریزی ها قطع می شود. ولی بعد از روز هفتم تا دهم امکان اینکه لکه بینی داشته باشید، هست و این لکه ببینی در بعضی ممکن است تا 40 روز طول بکشد.
واگر بعد 40 روز اگر لکه بینی داشتید با دکتر مشورت کنید تا برای اطمینان یک سونوگرافی از رحم شما بکند تا احیانا چیزی باقی نمانده باشد.
خانمی که زایمان طبیعی کرده در حدود 500 سی سی و خانم که سزارین شده در حدود 1000 سی سی خون از دست می دهد که جای نگرانی نیست چون این خون جبران میشود. به طور طبیعی بدنتان در هفته های آخر  بارداری به اندازه 500 سی سی خون اضافه تر میسازه نه 1000 سی سی . برای همین است که هفته های آخر ورم میکنید چون حجم خونتان بالا رفته. برای همین ورم هفته های آخر طبیعی است. پس به دو دلیل باید این اصول رو رعایت کنید:

1- رحم مثل بادکنک خالیه و امکان افتادگی آن وجود دارد.

2- خونریزی بعد زایمان.
بنابراین بعد زایمان :
(کاملا مشخص است که دکتر شما از بهترین ها بوده و شما فردای زایمان بسیار سالم و سرحال هستید و قادر به انجام همه کار های خود)

v زیاد  در حالت ایستاده قرار نمی گیرید.

v کار منزل انجام نمی دهید. جارو برقی و طی نمی کشید.

v خرید نمیروید.

v نوزاد را در حالت ایستاده  در بغل نگه نمی دارید و با نوزاد در بغل راه نمیروید.

v کودک اول را بغل نمی کنید.

v از مهمان پذیرایی نمی کنید.

v به هیچ عنوان ایستاده و با بار سنگین نباشید.

حتی اگر حالتان خوب است و حتی احساس خوبی دارید، حواستان باشد که گول نخورید عوارض این ها بعدا سراغتان می آید. در روز و ساعت های معینی مهمان بپذیرید. 
استراحت و آرامش شما و نوزاد در اولویت است. بنابراین هر دقیقه و ساعت این آرامش نباید به هم بخورد. حتی در سنت ما هم آمده که باید تا 40 روز هوای مادر را داشته باشید. و علم پزشکی هم می گوید 6 هفته دوران نقاهت بعد زایمان است. رفت وآمد ها را کم کنید. مادر زیاد نایستد.

 · ولی بعضی وقت ها لازم است که مادر راه برود، به این دلیل که فاکتورهای خونی بعد زایمان به هم میخورد و احتمال اینکه فلبیت یا لخته در ورید های عمقی ایجاد شود ، هست. پس باید جریان خون در بدنش بالا برود تا دچار آمبولی نشود. که در این شرایط باید شکم را به داخل بگیرد و کف لگن رابه سمت بالا بدهد وکمی دولا شود و راه برود. در حد 5 – 6 دقیقه و بعد دوباره مینشیند . دوباره کمی راه میرود و دوباره می نشیند. و هر قدر که از روزهای اول بیشتر می گذرد راه رفتن را باید بیشتر کنید.
توجه کنید که موقع خواب زیر سر و زیر پایتان در یک سطح قراربگیرد. 
اگر روز دوم یا سوم پایتان درد گرفت و حس کردید که یک مسیری در عروق پا مثل طناب سفت و قرمزشده، یا درد و ورم در ناحیه پشت پا احساس کردید سریعا با دکتر تان تماس بگیرید. این حالت می تواند بعدا همراه با تنگی نفس و تپش قلب همراه باشد.
متخصص های انگلیسی می گویند خانمی که تازه زایمان کرده، کاری راکه می تواند خوابیده انجام دهد نشسته انجام ندهد و کاری راکه می تواند نشسته انجام دهد ایستاده انجام ندهد.
بعد از زایمان بستن لگن و شکم خوب است. ولی نه خیلی سفت. به خصوص بعد از سزارین، چون این لایه ها به هم میچسبند و چسبندگی ایجاد می شود.
در هر تغییر وضعیت از حالت خوابیده به نشسته و از نشسته به ایستاده و برعکس، کاملا شکم را به داخل می دهید و لگن را به سمت بالا میکشید و از جا بلند شوید. در واقع خودتان گن طبیعی بدن خودتان باشید.
برای جمع کردن  رحم و شکم ولگن 6هفته زمان را باید در نظر بگیرید.

 · مورد دیگری که  امکان داره بعد زایمان پیش بیاد عفونت های ادراری هست. به هر حال شما یکسری خونریزی هایی رو بعد زایمان دارید وبدن برای عفونت مستعد است، پس اگر لباس زیرتان مرتب عوض نشود، امکان ایجاد عفونت وجود دارد.
خانمهایی که زایمان طبیعی می کنند، احتمال اینکه برش کف لگن داشته باشند هست بنابراین بخیه هایی که بعدش در این ناحیه وجود دارد باید مرتب شستشو شود و خشک نگهداری شود. گهگاهی سشوار را با باد ملایم در فاصله 20 سانتی بخیه ها نگه دارید و آنها راخشک نگه دارید و حواستان باشد که در رطوبت نمانید.
بعد از زایمان بر خلاف الان که مرتب دستشویی میروید، میزان ادرارتان کم می شود. چون در حال شیردهی هستید.و این امکان عفونت رازیاد می کند چون دستشویی کم میروید و بنابراین کمتر خودتان را چک و لباستان را عوض می کنید. پس حواستان باشد که مرتب خودتان رابشویید و خشک کنید ولباس زیر و نوار بهداشتی تان را عوض کنید.

· مورد دیگری که احتمالش وجود دارد، هموروئید است. درقسمت انتهای راست روده، یک کیسه پر از عروق عصبی داریم. در زمان بارداری به علت تغییرات هورمونی عروق این کیسه عصبی ممکن است شل و باز شود و کش بیاید. حالا اگر یبوست هم در کار باشد، باعث می شود که به این عروق فشار بیاید و آنها را از مقعد بیرون بیاندازد. یا حتی عروق را پاره می کند و امکان خونریزی هم وجود دارد.
در واقع یا زخم میشود یا خونریزی میکند یا یه کیسه عروق از مقعد بیرون می افتد . و درد ایجاد میشود.
 چون یبوست بعد زایمان پیش می آید و شایع است. بنابراین تغذیه بعد از زایمان خیلی مهم است تا یبوست نگیرید. به خصوص اگر در بارداری تان مستعد یبوست بودید و یبوست داشتتید باید حواستان به بعد زایمان هم باشد. و مرتب غذاهایی بخورید که دفع را زیاد کند مثل کمپوت های سیب و گلابی و آلوی خشک شده و آلوی پخت شده در سوپ اینها در بچه هم نفخ ایجاد نمی کند. قطعا ممکن است بعد زایمان دو سه روزی دفع نداشته باشید و طبیعی هم هست ولی اگر از چهار روز گذشت و دفع نداشتید با وجود اینکه اصول تغذیه رو رعایت 
می کنید، پس:

1- یبوست رو باید درمان کنید.

2- اگر حس کردید یه کیسه ای اومده بیرون با دست تمیز بفرستیدش داخل . راحت میره بالا.

3- گرمش کنید.

4- اگر موقع دفع درد داشتید، پماد های آنتی هموروئید هست که از داروخانه میگیرید و با لیدوکائین ترکیب میکنید و شب ها  این پماد رو داخل مقعد می کنید تا این تحریک آروم بشه و دفع فردا صبح راحت بشود.

عوامل ایجاد یبوست متعدد است:
          بارداری، ارث و ژن، زایمان سخت همه می توانند عامل باشند. البته در سزارین بیشتر از زایمان طبیعی این مورد دیده شده است. علت اینست که میزان سزارین بالاست و سزارین عامل نیست بلکه تعدد دارد. و اصلش هم همون بارداری و سنگینی دوران بارداری است برای همین می گوییم که در بارداری تا وقتی احساس دفع ندارید نروید و زور بزنید. این زور ها می تواند این کیسه رو بیرون بفرستد.

· عارضه دیگری که می تواند روز های سوم تا پنجم زایمان خودش رو نشون بده، غم مادری یا غم شیر یا اندوه بعد زایمان است. که معمولا برای همه پیش می آید. حوصله کسی رو ندارید، از شلوغی خونه اعصابتون خورده و از بیخوابی و از دست بچه کلافه اید و هزار جور فکر وخیال که همش طبیعی است ، در واقع ادمهای دور بر شما بد نیستند یا عوض نشدند همه  همون آدمهای قبلی هسنتد بلکه شما هستید که حالتون فرق کرده. پس آرام باشید و روی خودتون کنترل داشته باشید . ولی درخواست هاتون رو بگویید. اگر خسته اید، اگر حوصله کسی رو ندارید، اگر یک ساعت بچه رو نمی خواهید ببینید . هیچ اشکالی ندارد اصلا احساس گناه نکنید چون حق شماست .

این غم مادر شدن می گذرد و زمان طبیعی آن یک هفته است. میتواند دو روزه یا سه روزه هم تمام شود. مواردی هم هست که مادر اصلا هیچ چیز احساس نمی کند که این حالت بسیار ایده ال است و یک دوران بارداری تاپ داشته است.
اصل این مسئله مربوط به خستگی و بی حساب و کتاب بودن ساعت ها است. نوزاد شما در 70 تا 80 درصد موارد اصلا ساعت ندارد. و باید محورنوزادی حاکم باشد و نوزاد شما هر وقت دلش خواست بیدار شود و هر وقت دلش خواست بخوابد. پس هر وقت بیدار بود بیدار شو و هر وقت خوابید بخواب و خودت رو با بچه ات هماهنگ کن که کمتر آسیب ببینی. به خودتون برسید. با خودتون مهربان باشید. کمک دیگران رو بپذیرید و بخواهید که کمکتان کنند . نگران نباشید بعدا جبران می کنید. ومتوجه باشید که مسائل رو بزرگنمایی نکنید و به فکر یک رابطه عاطفی خوب با فرزندتان باشید.
خوب خوردن، خوب خوابیدن ، حامی داشتن و هماهنگ بودن با بچه، چهار فاکتوری است که باعث میشود غم مادری رو راحت طی کنی و تبدیل به  افسردگی بعد زایمان نشود.
 چون این افسردگی بعد زایمان دیگه موردش فرق می کنه . هر روز گریه ، بی حوصلگی و.... که مجبورند برای مادر درمان رو شروع کنند. و حتی داریم در معدود کسانی که اصلا بیماری روانی بعد زایمان دارند. مجبورند بچه را ازشون بگیرند.بسیار نادر است.

·از بعد زیبایی که این لگن و شکم باید سر جایش برگردد و جمع شود. بنابراین بحث ورزش را در 6 هفته اول بعد زایمان نداریم. آنچه داریم توانبخشی بعد زایمان است. چه 6هفته بعد چه سه ماه بعد از زایمان هم هر ورزشی را نمی شود انجام داد، بلکه اول باید تست شوید که معلوم شود که عضله شکم به جای اولش برگشته یا نه و اینکه کف لگن اون توانمندی اش رو بدست آورده یانه . وقتی تایید شد مسئله ای نیست. البته خانمی که شیر می دهد تا 9 ماه ورزش سنگین نمیکند چون هنوز از نظر هورمونی نیمه حامله محسوب می شود وهنوز مفاصل شل هستند. پس ورزش های سنگین و رقابتی انجام نمی دهد. ولی ورزش های ملایم جهت برگشت پذیری را 
می تواند انجام دهد.

· سر یک هفته بعد از زایمان دکتر شما رو می بیند و رحم وشکم شما رو چک می کند.

· شش هفته بعد از زایمان هم یک معاینه می شوید.

· روزهای اول بعد زایمان سر پا ایستادن شما نباید بیش از 5 دقیقه باشد. اون هم برای ایجاد جریان خون در بدن.

· برای اینکه بخیه های جذبی در زایمان طبیعی زود تر جوش بخورد، تمرینات کف لگن خیلی کمک می کند.

· کمربند و گن : اگر کمر درد دارید و اگر عضله شکم شل است حتما ببندید.

· تمرینهای بدنی جهت توانبخشی در 6 هفته اول بعد زایمان و شروع از روز سوم بعد از زایمان:
بعد زایمان می خواهیم اندامهای تحتانی حرکت داشته باشند تا جریانن خون در آنها بالا برود.

1- همان طور که در تخت نشسته اید، پاها را کشش بدهید.

2- پاشنه و پنجه هارا از دور و نزدیک کنید.

3-  زانو ها را منقبض و رها کنید.

4- پا ها را دراز می کنید به هم میچسبانید منقبض و رها کنید.

5- در حالت نشسته، پاها دراز، پای راست روی پای چپ، مچ پاها منقبض، زانوها منقبض، ران منقبض، باسن منقبض و بعد 6 ثانیه رها می کنید و پا ها رو عوض می کنید.

6-در حالت خوابیده زانو ها خم کف پاها روی تخت یک زانو روی زانوی دوم و از زانو تا باسن منقبض و رها می کنید. و بعد پا ها روعوض می کنید.

7- طاق باز می خوابید، کف پا ها روی زمین و اندازه عرض شانه باز و از یک نفر می خواهید که آرنج رو یک سمت داخل زانو و کف دست را سمت دیگر داخل زانو قرار می دهد و شما باید زانو ها را به هم نزدیک کنید. از لوله فویل آلومینیم هم می توانید استفاده کنید.

8- یک پارچه را دور لگن می بندید طوری که دو سر پارچه در یک طرف و در دست های همراه شما قرار میگیرد . همراه باید پارچه را به سمت خود بکشد وبا پا به سمت دیگر لگن شما فشار وارد کند. به هر دو طریق با یک همراه و پارچه و یا دو همراه قابل انجام است.

۹-  اگر زایمان طبیعی کردید، بعد از روز پنجم واگر سزارین کردید از روز دهم برای عضلات شکم، بخوابید، پاها به اندازه عرض شانه باز کنید و دست ها در دو طرف شکم قرار بدهید، یک دم بگیرید و با بازدم که شکم تو می رود، سر و شانه را بلند کنید و دست ها را به هم نزدیک کنید. دفعه اول 10 بار و بعد روزی 5 تا اضافه می کنید.